Орфоэпия туралы реферат қазақша

Орфоэпия (грек тіл. orthos ‘дұрыс’, epos ‘сөз’) сипаттайды ережелерін айтылу дыбыстарды түрлі позицияларда ерекшеліктері, дыбыстық ресімдеу, жекелеген сөздер мен грамматикалық формалар, нормалары ударения және интонациясы.

Санамалау және сипаттау барлық жергілікті ақпараттық жүйелер нормалары орыс тілі бір бөлімнің мүмкін емес. Бұдан әрі қазақстанда ғана олардың кейбіреулері.

Саласындағы дауысты қазіргі заманғы айтылу байланысты аканьем және иканьем.

Кезінде аканье безударные гласные, кезектесіп келетін с ударными [ó] және [á] ұқсас бірінші предударном слоге кейін жұптық қатты » дыбыс [а]: [а]ік = н[а]ыпать (орта ғасыр тексеру түн және үйінді).

Кезінде иканье безударные гласные, кезектесіп келетін с ударными [и], [э], [ó], [á] ұқсас бірінші предударном слоге кейін жұмсақ » дыбыс [және]: с[мен]тать = с[мен]жу як = с[мен]рнеть = с[мен]лар (орта ғасыр тексеру оқылып, құрт, қара, сағат).

Өзге тәсілі айтылу безударных дауысты сипатталатын противопоставлением-бейнелі және э-бейнелі дыбыстар деп аталады эканьем: ч[және]тать / ч[иэ]жу як = ч[иэ]рнеть = ч[иэ]лар (транскрипция пайдаланылуы «белгісін және, қатынасы — э»). Экающая нормасы болып табылады ескірген және қазіргі уақытта пайдаланылмайды.

Позициясында бірінші предударного буынды кейін қатты шипящих орнында әріптер а оқылады дауысты [а]: т[а]ра ыстық, ш[а]гать шагать, ш[а]мпанское шампан. Алайда, бірнеше бар сөздерді алып, олардың естіледі [ы]: лош[ы]з жылқы, ж[ы]леть аямайтын, мсс-ны басқару[ы]нда өкінішке орай, двадц[ы]ти-жиырма. Сөздер жакет және жасмин жіберіледі двоякое айтылу.

Қазіргі заманғы тілінде алдында [э] пайда болуы мүмкін ретінде қатты және жұмсақ дауыссыз: әб[д]шырша, ти — [р]е, ан[т]енна, [т’]еспот, [р’]ельс, [т’]енор. Бірқатар сөздердің жол беріледі вариативное айтылу, мысалы: бағ[р]есс / бағ[р’]есс, [р]едо / [р’]едо және т. б.

Ақаулықтарға әріптер хс бір жағдайларда сәйкес келеді дәйектілігі [шн], [ч’н]. Мысалы, әрине, іш пыстыратын сияқты қабылдаса, яичница айтылады [шн], ал нақты ісінің үздігі, мәңгі — [ч’н]. Кейбір сөздер дұрыс көрсетіледі екі нұсқасы бар: шыншыл, булочная, молочник. Бар ондай мысалдар, олардың арасындағы таңдау [шн] және [ч’н] байланысты мағынасы: бір серде[шн]ый, бірақ серде[ч’н]ші ұстамасы; шапо[шн]ші таныстыру, бірақ шапо[ч’н]ая шеберханасы.

Согласный [ж:’] болып табылады өте сирек кездесетін дыбысты. Ол оқылады орнында әріптер жж, зж осындай сөзбен, ашытқы, қолымен ұстап тұр, барамын, брызжет, дребезжать, кейінірек мен кейбір басқа. Бірақ осы сөзбен жұмсақ [ж:’] бірте-бірте жойылады, заменяясь қатты [ж: ]. Егер жауын-шашын, жаңбыр согласный [ж:’] вытесняется дыбыс үйлесімі [жд’].

Қазіргі заманғы тілінде ережесі позициялық жұмсарту дауыссыз алдында жұмсақ сипатталады ерекше вариативностью және тұрақсыздығы. Дәйекті түрде жүреді, тек ауыстыру, [н], [н’] алдында [с’], [ш’]: дива[н’ч’]ик диванчик, обма[н’ ш:’]ик обманщик. Басқа топтарда дауыссыз жұмсарту немесе болмайды, тіпті (ла[фк’]мен сәкілер, тря[pc’]және шүберектер), немесе ол байланысты таңдау ұстанымдарын, представленностью сөйлеу емес, барлық тіл тасымалдаушы. Мысалы, адамдардың көпшілігі жұмсақ тіс алдында зубными ғана емес, ортасында слова (ко[с’т’] сүйек рас[с’н’]мен әні), бірақ сондай-ақ, басында сөздер мен тоғысында приставки отырып, мың, т. е. «тұрақсыз» позицияларында: [с’т’]ен қабырға, ра[з’н’]қордан разнести. Жұмсарту сол согласного басқа қосылыстарда тезірек ережеден гөрі ерекшелік болып табылады: [дв’]ерь есікті (сирек [д’]ерь), [сј]ем түсіру (сирек [с’j]мыз) е[сл’]егер (сирек е[с’л’]).

Сын есім –лық, -гий, -хий айтылады бастап жұмсақ заднеязычными согласными: орыс[к’]ий орыс, әулет[г’]лар қатаң, ти — [х’]ий тыныш. Басым көпшілік жағдайда жұмсақ көрсетіледі согласный және –ся / -ір етістіктерді: учу[c’] оқимын, қозғаған[с’]мен көтерілген.

Кейбір кірме сөздер пайда болуына рұқсат етіледі безударных [о], [э]: а[о]á боа, kaka[туралы] какао, р [] [] ко рококо, [э]клектика эклектика, [э]кз[э]рсис экзерсис.

Разноместность және қозғалғыштығы орыс ударения қажеттілігін тудырады реттеу орындары ударения жекелеген сөздер мен словоформах. Мысалы, сөз қоңырау шалу қаз. вр. тиіс айтылуы бастап структуралық тіл білімдері » аяқталғаннан кейін: звонишь, шырылдайды. Кейбір сөздер бар вариативтік ударения өзінің барлық нысандарда, мысалы, ірімшік және сүзбе. Басқа сөздер сипатталады вариативностью ударения кейбір өз нысандарын, мысалы: ткала жол беріледі ткала, косу және жол косу.

Добавить комментарий

Your email address will not be published.